„Má ég fá að ráða mínu eigin lífi?“ Sjálfræði og fólk með þroskahömlun

Útdráttur

Markmið greinarinnar er að greina sjálfræði í einkalífi og á heimilum fólks með þroskahömlun út frá hugmyndum um aðstæðubundið sjálfræði og um norræna tengslaskilninginn á fötlun.
Í greininni er spurt hvaða þættir hindri eða stuðli að sjálfræði í lífi fólksins. Byggt var á viðtölum við 41 einstakling með þroskahömlun á aldrinum 26–66 ára og vettvangsathugunum á heimilum þeirra. Niðurstöður rannsóknarinnar gefa vísbendingu um að sú forræðishyggja sem einkenndi þjónustu við fatlað fólk fyrr á tímum sé á undanhaldi. Þrátt fyrir það virðast viðhorf aðstandenda, starfsfólks og kerfisins oft einkennast af vanmati á hæfni fólks með þroskahömlun
til að taka sjálfstæðar ákvarðanir í daglegu lífi. Þátttakendur fengu oft ekki upplýsingar um rétt sinn og skortur var á fræðslu og stuðningi sem miðaði að því að gera fólkinu kleift að taka sjálfstæðar ákvarðanir. Niðurstöðurnar benda einnig til þess að fólk með þroskahömlun geti með viðeigandi aðstoð og stuðningi þróað með sér sjálfræði og tekið ákvarðanir um líf sitt.