Algild hönnun: Leiðarljós að jafnræði og tækifærum til samfélagsþátttöku

Höfundar

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.24270/tuuom.2021.30.10

Lykilorð:

algild hönnun, efnislegt og félagslegt umhverfi, aðgengileiki, notagildi, jafnræði, stefnumótun

Útdráttur

Markmið þessarar greinar er að fjalla um algilda hönnun (e. universal design) í fræðilegu samhengi og með skírskotun í rannsóknir höfunda. Sjónum er einnig beint að stefnumótandi skjölum um algilda hönnun hér á landi. Algild hönnun er byggð á gildum um jafnræði og jafna möguleika til þátttöku í samfélaginu. Lögð er áhersla á að koma til móts við mannlegan margbreytileika, það er fólk með mismunandi eiginleika, hæfni og takmarkanir. Framan af beindust áherslur algildrar hönnunar fyrst og fremst að manngerðu umhverfi en í auknum mæli er nú einnig litið til félagslegs umhverfis, stefnumótunar, verklags og viðhorfa. Enn fremur hefur áhersla á notagildi umhverfis, vöru og þjónustu aukist. Síðustu ár hafa mannréttindaáherslur einkennt umfjöllun um hugtakið og með innleiðingu samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks hafa hérlend stjórnvöld lýst yfir stuðningi við algilda hönnun í íslensku samfélagi. Þótt hér sé fyrst og fremst fjallað um hugtakið í tengslum við fötlun hefur það mun víðtækari skírskotun, eins og fram kemur í greininni.

Um höfund (biographies)

Snæfríður Þóra Egilson, Háskóli Íslands

Snæfríður Þóra Egilson (sne@hi.is) er prófessor í fötlunarfræði við Háskóla Íslands. Hún lauk diplómaprófi í iðjuþjálfun í Osló árið 1981, meistaraprófi í iðjuþjálfun frá Háskólanum í San Jose í Kaliforníu árið 1994, og doktorsprófi í uppeldis- og menntunarfræði frá Háskóla Íslands árið 2005. Rannsóknir Snæfríðar hafa einkum beinst að lífsgæðum, samfélagsþátttöku, umhverfi og aðstæðum fatlaðra barna og fjölskyldna þeirra.

Sigrún Kristín Jónasdóttir, Háskólinn á Akureyri

Sigrún Kristín Jónasdóttir (sigrunk@unak.is) er lektor við iðjuþjálfunarfræðideild Háskólans á Akureyri. Hún lauk BS-prófi í iðjuþjálfunarfræði frá Háskólanum á Akureyri árið 2008 og doktorsprófi í iðjuvísindum frá Western University í Kanada árið 2019. Rannsóknir Sigrúnar hafa einkum beinst að stefnumótun, stjórnsýslukerfum og þjónustu sem móta tækifæri fatlaðs fólks til þess að komast um og taka þátt til jafns við aðra í samfélaginu.

Niðurhal

Útgefið

2022-01-07

Tölublað

Kafli

Ritrýndar greinar

Mest lesnu greinar eftir sama höfund(a)