Í þessari grein er kastljósinu beint að skólamenningu og tengslum hennar við námsárangur.1 Kennarar og deildarstjórar í átta heildstæðum grunnskólum víðs vegar um landið svöruðu spurningalista þar sem þeir mátu staðhæfingar sem lýstu ákveðnum þáttum í skólamenningu. Svör kennaranna voru þáttagreind og reyndist unnt að greina á milli þrenns konar ríkjandi þátta. Þeir eru: a) völd og áhrif, b) nýbreytni, c) forysta og stefnufesta. Þegar stað- hæfingar sem tengdust áherslum skólamenningar í kennslu voru þáttagreindar komu fram tveir þættir: annar beindist að a) samanburði og hinn að b) skilningi. Jákvæð fylgni (r=0,37) var milli kennslu þar sem áhersla var á samanburð og þess að skólamenning einkenndist af keppni um völd og áhrif. Á sama hátt mældist jákvæð fylgni milli kennsluhátta þar sem lögð var áhersla á skilning og skólamenningar sem einkenndist af nýbreytni (r=0,34) og forystu og stefnufestu (r=0,39). Skoðuð var fylgni allra þessara þátta í skólamenningunni við árangur nemenda á samræmdum prófum í 4., 7. og 10. bekk það ár sem spurningalistarnir voru lagðir fyrir og tvö ár þar á eftir. Í ljós kom jákvæð fylgni (r=0,66 og r=0,48) milli árangurs í 4. og 7. bekk og áherslu á skilning í kennsluháttum. Í 7. og 10. bekk komu fram jákvæð tengsl milli námsárangurs og áherslu á forystu og stefnufestu (r=0,32 og r=0,31).
