Upplifun grunnskólakennara af eigin velfarnaði út frá PERMA

Höfundar

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.24270/netla.2022.19

Lykilorð:

velfarnaður grunnskólakennara, jákvæð sálfræði, PERMA, starfshæfni

Útdráttur

Í þessari grein er sjónum beint að velfarnaði (e. well-being) grunnskólakennara. Velfarnaður er ekki eingöngu mikilvægur fyrir kennara sjálfa heldur hefur hann einnig áhrif á líðan nemenda og velgengni þeirra í námi. Markmiðið með rannsókninni var að öðlast aukinn skilning á velfarnaði grunnskólakennara með því að skoða hversu vel PERMA-velfarnaðarkenning Seligman nær yfir velfarnað kennara sem meta sig hamingjusama í lífi og starfi. PERMA-velfarnaðarkenningin skilgreinir fimm þætti sem nauðsynlegir eru til að upplifa velfarnað en þeir eru: Jákvæðar tilfinningar, áhugi og innlifun, félagsleg tengsl, lífstilgangur og árangur. Tekin voru hálfopin viðtöl við átta starfandi grunnskólakennara og þeir spurðir út í velfarnaðarþætti PERMA auk opinna spurninga um velfarnað sinn. Viðtölin voru þemagreind, bæði með afleiðslu, þar sem svör þátttakenda voru mátuð við PERMA-þættina, og aðleiðslu, þar sem leitað var eftir öðrum sameiginlegum þemum. Viðtölin vörpuðu ljósi á hvernig PERMA-þættirnir birtust hjá kennurunum. Upplifun jákvæðra tilfinninga var áberandi og er sá þáttur sem er gagnvirkur við alla hina þættina. Þátttakendur upplifðu áhuga og innlifun í starfinu og félagsleg tengsl þeirra eru góð. Starfið rímar við lífstilgang þeirra og þeim þykir mikilvægt að upplifa árangur í því. Aðrir þættir utan PERMA sem komu fram voru sjálfsþekking og lífsorka og voru þeir nokkuð áberandi í velfarnaði þátttakenda. Niðurstöður sýndu að PERMA nær ekki fyllilega að fanga þá þætti sem viðmælendur telja mikilvæga fyrir velfarnað sinn þó kenningin geti verið gagnlegur rammi til að varpa ljósi á þá einstaklingsbundnu og félagslegu þætti sem stuðla að velfarnaði. Mikilvægt er að kennarar fái tækifæri til að auka þekkingu sína og getu til að huga að eigin velfarnaði. Einnig geta niðurstöðurnar gefið vísbendingar fyrir stjórnendur og stefnumótandi aðila um hvernig megi skapa starfsaðstæður þar sem hlúð er markvisst að velfarnaði kennara og hugsanlega draga úr brotthvarfi úr kennarastéttinni.

Um höfund (biographies)

Guðbjörg Pálsdóttir

Guðbjörg Pálsdóttir (guggap@gmail.com) er grunnskólakennari við Hraunvallaskóla í Hafnarfirði. Hún lauk BEd-prófi frá Kennaraháskóla Íslands árið 1996 og MA-gráðu í uppeldis- og menntunarfræðum með áherslu á jákvæða sálfræði frá Menntavísindasviði Háskóla Íslands í október 2020. Guðbjörg hefur starfað sem grunnskólakennari á unglinga- og miðstigi um 25 ára skeið. Rannsóknaráhugi hennar beinist að velfarnaði kennara og áhrifum hans á skólastarf.

Ingibjörg V. Kaldalóns, Háskóli Íslands - Menntavísindasvið

Ingibjörg V. Kaldalóns (ingakald@hi.is) er lektor við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Hún lauk BA-prófi í stjórnmála- og félagsfræði frá Félagsvísindadeild Háskóla Íslands árið 1993, MA-gráðu í félagsfræði frá sömu deild 1996 og doktorsprófi frá Menntavísindasviði Háskóla Íslands árið 2015. Í rannsóknum sínum hefur Ingibjörg einkum beint sjónum að velfarnaði og áhuga kennara og nemenda í skólastarfi; með áherslu á sjálfræði, sjálfsstjórn, félags- og tilfinningahæfni og seiglu.

Bryndís Jóna Jónsdóttir, Háskóli Íslands - Menntavísindasvið

Bryndís Jóna Jónsdóttir (bryndisjona@hi.is) er aðjúnkt við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Hún lauk BEd-prófi frá Kennaraháskóla Íslands árið 1998, MA-gráðu í námsog starfsráðgjöf 2009 frá Háskóla Íslands og MA-diplóma í jákvæðri sálfræði frá Endurmenntun HÍ árið 2015. Bryndís Jóna er í doktorsnámi við Menntavísindasvið Háskóla Íslands en rannsóknaráhugi hennar beinist að velfarnaði í skólastarfi með áherslu á núvitund, félags- og tilfinningafærni, seiglu og heilsueflingu. Bryndís Jóna hefur yfir 20 ára starfsreynslu á sviði kennslu, stjórnunar- og þróunarstarfi á ólíkum skólastigum.

Niðurhal

Útgefið

2022-12-31

Tölublað

Kafli

Ritrýndar greinar