Sveinspróf í iðnmenntakerfinu: Tímaskekkja eða réttmætt mat á hæfni?

Höfundar

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.24270/serritnetla.2020.13

Lykilorð:

iðnmenntun, iðnnám, sveinspróf, starfsmenntun, framhaldsskóli

Útdráttur

Í þeirri rannsókn sem hér er fjallað um eru sveinspróf skoðuð, bæði út frá stöðu þeirra sem samfélagsleg viðurkenning á hæfni fagmanns og sem lokamat á námi í iðngrein. Nám til iðnsveins fer fram í tvískiptu kerfi löggiltra iðngreina, annars vegar í skóla og hins vegar á vinnustað. Sveinspróf eru próf atvinnulífsins og tekin eftir að námi í skóla lýkur með burtfararprófi og vinnustaðahluta námsins er lokið. Sveinspróf í iðngrein veita lögvernduð réttindi til að starfa sjálfstætt við greinina og er talið mælikvarði á kunnáttu fagmanns í viðkomandi iðngrein. Markmið rannsóknarinnar er að varpa ljósi á viðhorf þeirra sem starfa innan starfsmenntakerfisins, sveina, iðngreinakennara og iðnmeistara til sveinsprófa. Spurt er hvernig sveinspróf tengjast iðnnámi í heild, hvernig innihaldsréttmæti sveinsprófa birtist þeim sem nema og kenna iðngreinar og skoðuð er upplifun þeirra af próftökuferlinu, með tilliti til undirbúnings, einkunnagjafar og tengsla við burtfararpróf frá skóla. Unnið var úr viðtalsgögnum við 24 kennara, meistara og sveina í fjórum ólíkum iðngreinum. Niðurstöður benda til þess að viðmælendur telji innihaldsréttmæti sveinsprófa ábótavant og oft meti þau ekki það sem kennt er í náminu í heild, í skóla og á vinnustað. Viðmælendur höfðu ekki allir sömu sýn á til hvaða þátta námsins sveinspróf ætti að ná, en þó voru flestir sammála um að það væri ekki í takt við kröfur fagsins. Niðurstöður sýna að stjórnsýsla sveinsprófa er flókin og mikilvægt sé að þeir sem hagsmuna eiga að gæta vinni og ræði saman til að tryggja réttmæti prófanna. Sveinspróf eiga að tryggja að fullnuma iðnaðarmaður hafi öðlast þá þekkingu, leikni og hæfni sem til er ætlast til að geta starfað sjálfstætt. Skorti þau hins vegar réttmæti gera þau það ekki.

Um höfund (biographies)

Guðfinna Guðmundsdóttir

Guðfinna Guðmundsdóttir (gudfinna.gudmundsdottir@gmail.com) er kennari við Kársnesskóla í Kópavogi og Fjölbrautaskólann í Breiðholti. Hún lauk sveinsprófi í matreiðslu árið 1991 frá Hótel- og veitingaskóla Íslands og iðnmeistaraprófi árið 1993 frá Iðnskólanum í Hafnarfirði. Hún lauk kennslurétttindaprófi frá Háskóla Íslands árið 2013, B.Ed.-gráðu í kennslufræði verk- og starfsmenntunar 2016 og meistaraprófi í fræðslustarfi og nýsköpun frá Háskóla Íslands 2020.

Elsa Eiríksdóttir

Elsa Eiríksdóttir (elsae@hi.is) er dósent við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Hún lauk BA-gráðu í sálfræði frá Háskóla Íslands 1999 og meistara- og doktorsprófi í verkfræðilegri sálfræði 2007 og 2011 frá Georgia Institute of Technology. Rannsóknir hennar hafa helst snúið að hugrænum ferlum í námi, yfirfærslu þekkingar og færni, verklegu námi og starfsnámi

Niðurhal

Útgefið

2021-02-05

Tölublað

Kafli

Ritrýndar greinar

Mest lesnu greinar eftir sama höfund(a)