Samvirkni og samvinna í þróunar- og umbótastarfi

Höfundar

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.24270/netla.2020.2

Lykilorð:

skólaþróun, samvirkni, heiltæk nálgun til umbóta, dreifð forysta, faglegt lærdómssamfélag

Útdráttur

Samvirkni er af mörgum talin vera grundvöllur farsæls umbótastarfs sem leiðir til aukins árangurs í námi nemenda. Markmið rannsóknarinnar sem hér er til umfjöllunar er að öðlast skilning og þekkingu á því hvernig samvirkni í stefnumótun í skólamálum birtist í þremur sveitarfélögum á Íslandi, með því að varpa ljósi á samskiptaform og vinnubrögð sem gætu stuðlað að eflingu og varanleika umbótastarfs. Kastljósinu var beint að áhrifum stefnumótunar sveitarfélaga á umbótastarf í skólum og hvernig vinnubrögð við stefnumótun og innleiðingu gæti mögulega ýtt undir eða hindrað varanlegar umbætur í skólastarfi að mati fræðslustjóra, skólastjórnenda og kennara.

Byggt er á kenningum um menntastjórnun sem hvetja til heiltækrar nálgunar til umbóta og eflingar forystu kennara svo drifkraftur þeirra og þekking nýtist í skólaþróun. Heiltæk nálgun tekur til flestra sviða skólastarfs og stuðlar að samvirkni (e. coherence) einstaka áhrifaþátta, t.d. námskrár og kennsluhátta. Raunveruleg völd sveitarfélaga felast í samspili við stjórnendur og kennara skólanna.

Gagna var aflað með viðtölum við fræðslustjóra sveitarfélaganna, skólastjóra og meðlimi þróunarteyma þriggja skóla sömu sveitarfélaga. Einnig var rýnt í skólastefnur sveitarfélaganna og skólanna og ýmsar skýrslur um skólastarfið. Gögnin voru skoðuð með tilliti til þriggja þátta: (1) hvernig skólastefnan verður til, (2) hvaða aðferðir eru notaðar við innleiðingu hennar og (3) hvernig stefnan birtist í viðhorfum kennara og í skólastarfinu.

Niðurstöður benda til að meiri líkur séu á samvirkni í þróunar- og umbótastarfi þar sem unnið er eftir hugmyndafræði um faglegt lærdómssamfélag, stjórnendur veita faglega forystu, kennarar eru hafðir með í ráðum og samskipti skóla við skólaskrifstofu og fræðslustjóra byggja á trausti og fagmennsku. Þar sem miðstýring er meiri spyrna kennarar frekar við fótum og upplifa skólastefnu sem kröfur um breytingar sem jafnvel samræmist ekki hugmyndum þeirra um fagmennsku.

Um höfund (biographies)

Helga Sigríður Þórsdóttir

Helga Sigríður Þórsdóttir (helgath@msund.is) lauk MA-prófi í stjórnunarfræðum menntastofnana vorið 2017, stundaði nám í félagsfræði, uppeldisfræði og sögu á árunum 1994–1999 við KTI í Þýskalandi, lauk BA-gráðu í þýsku og félagsfræði við HÍ 2003 og kennsluréttindum ári síðar. Helga kenndi félagsfræði við Menntaskólann við Reykjavík frá 2004 til 2009 og starfaði sem leikskólakennari í Noregi í 6 ár. Helga hefur verið konrektor Menntaskólans við Sund síðan haustið 2017.

Anna Kristín Sigurðardóttir

Anna Kristín Sigurðardóttir (aks@hi.is) er prófessor við Menntavísindasvið Háskóla Íslands, formaður námsbrautar um menntastjórnun og matsfræði og ábyrgðarmaður Rannsóknarstofu um þróun skólastarfs. Hún er með B.Ed.-gráðu í grunnskólakennslu og M.Ed.-gráðu frá Kennaraháskóla Íslands. Doktorsgráðu lauk hún frá Háskólanum í Exeter árið 2006 á sviði menntastjórnunar. Rannsóknarsvið hennar tengjast menntastjórnun, skólaþróun, lærdómssamfélagi og námsumhverfi skóla og tengslum við kennsluhætti.

Niðurhal

Útgefið

2020-04-16

Tölublað

Kafli

Ritrýndar greinar

Mest lesnu greinar eftir sama höfund(a)