Samband menntunar foreldra við frammistöðu þátttakenda í PISA-könnuninni á Norðurlöndum

Útdráttur

Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða tengsl milli menntunar foreldra og árangurs barna þeirra í PISA (e. Programme for International Student Assessment). Alveg frá því að PISA var lagt fyrir í fyrsta sinn hefur því verið haldið fram að Ísland hafi þá sérstöðu að hverfandi tengsl séu milli menntunar foreldra og árangurs barna þeirra í PISA, ólíkt því sem gerist í öðrum löndum. Í þessari rannsókn voru notuð gögn úr PISA frá fyrirlögn árið 2015 og einskorðaðist greiningin við Norðurlöndin fimm. Markmiðið var að svara spurningunni hvort Ísland hefði raunverulega sérstöðu í þessum efnum eða hvort lítil tengsl sem hefðu komið fram til þessa mætti rekja til þeirra aðferða sem notaðar voru til að meta tengsl menntunar foreldra og árangurs barna þeirra. Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til þess að á öllum Norðurlöndum sé umtalsverður munur á meðalárangri þátttakenda sem eiga foreldra með grunnskólamenntun og þeirra þátttakenda sem eiga foreldra með háskólamenntun. Þá sýna niðurstöður skýrt að Ísland er ekki verulega frábrugðið hinum Norðurlöndunum að þessu leyti. Ef viðmið OECD um meðalframfarir nemenda á einu skólaári eru notuð til túlkunar er ekki hægt að álykta annað en að munur á meðalárangri barna grunn- og háskólamenntaðra foreldra sé mjög verulegur. Niðurstöður sýndu að þessi munur samsvarar meðalframförum á tveimur skólaárum í stærðfræðilæsi, meðalframförum á rúmum tveimur skólaárum í lesskilningi og tæpum tveimur árum í náttúrufræðilæsi.