Hugsað um Litlu Skáldu - Kennslubækur og kennsla á miðöldum

Útdráttur

Miðaldahandritin AM 748 I b 4to og AM 757 a 4to, sem öll eru varðveitt í Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi, hafa að geyma hluta Skáldskaparmála úr Snorra-Eddu auk annars efnis um skáldskaparlist. Í AM 748 I b 4to og AM 757 a 4to er meðal annars um að ræða sjálfstæða gerð kenningatals úr Skáldskaparmálum og eru handritin nær orðrétt eins á þeim parti. Hefur þetta efni stundum verið nefnt Litla Skálda. Í þessari grein er bent á að líklegast sé þarna á ferðinni sjálfstætt námsefni handa verðandi skáldum og byggi textinn ekki á Eddu eins og við þekkjum hana, hvorki Uppsalagerð né Konungsbókargerð, heldur sé líklegra að farið sé eftir heimildum sem þess vegna gætu verið tólftu aldar kennsluefni og þar með eldri en kennslubókin sem kennd er við Snorra. Athuganir höfundar hafa bent til þess að gert hafi verið ráð fyrir að nemendur lærðu utanbókar þær vísur sem til er vitnað í Skáldskaparmálum Eddu, en hér er um að ræða vísnalaust kenningatal, sem líklega hefur átt að lærast eins og það kom fyrir, enda má hugsanlega sjá þess stað að reynt sé að efnis- og merkingarraða til að auðvelda námið. Greinarhöfundur hefur að markmiði að leggja kennurum upp í hendur efni til að kynna nemendum forna kennslubók og vekja þannig umræður um kennsluhætti, hvort heldur hefur verið í skólastofum eða einstaklingstilsögn. Margir þeir orðaleikir og þær myndir sem á kreiki eru í fornum kenningum eru vænleg til að vekja áhuga nemenda, sem sjálfir hafa nautn af margs konar málþrautum.